De Aandeelhoudersovereenkomst kent verschillende voordelen:

• je kunt van tevoren met alle aandeelhouders afspraken maken over de toekomst
• anders dan met statuten, hoef je niet naar de notaris als je de overeenkomst later wilt wijzigen
• zekerheid voor kleine aandeelhouders omdat ze niet met een meerderheidsbeslissing in een aandeelhoudersvergadering buitenspel kunnen worden gezet

Het kan voorkomen dat een uitonderhandelde aandeelhoudersovereenkomst in strijd me statuten is, Indien de afspraken in de aandeelhoudersovereenkomst niet overeenkomen met de statuten, zullen in beginsel de statuten voorgaan. Dit is anders wanneer in de aandeelhoudersovereenkomst expliciet is geregeld dat de overeenkomst voorrang heeft op de statuten. Daarbij geldt wel dat het belang van de vennootschap, ten opzichte van het aandeelhoudersbelang, niet in onaanvaardbare mate mag worden geschaad.

De statuten, waarvoor verplicht een tussenkomst van een nodig nodig is, bepaalt publiekelijk het maatschappelijk doel en de werkingsregels van de vennootschap.

De aandeelhoudersovereenkomst is vertrouwelijk en regelt, zonder aan enige formele vereisten te moeten voldoen, de verhouding tussen de aandeelhouders. 

Dit houdt in dat deze overeenkomst:

• niet tegenwerpelijk is aan derden als zij geen kennis hebben van de inhoud
• niet kan gewijzigd worden zonder het akkoord van alle partijen
• inbreuken enkel gesanctioneerd kunnen worden met een schadevergoeding en niet tot nietigheid kunnen leiden

Kan een vennootschap partij zijn bij een aandeelhoudersovereenkomst?

Principieel lijkt daar geen bezwaar tegen te zijn. Voor de geldigheid van de toetreding van de vennootschap tot de aandeelhoudersovereenkomst moeten uiteraard alle voorwaarden vervuld zijn die ook voor andere beslissingen van de vennootschap gelden: de toetreding moet in het belang van de vennootschap zijn, de vennootschap moet regelmatig vertegenwoordigd worden, enz…

Voor zover bekend is het aansluiten van een vennootschap bij een aandeelhoudersovereenkomst in de recente rechtspraak nog niet veroordeeld geweest. Er bestaat daarentegen beperkte rechtspraak die minstens impliciet aanvaardt dat een vennootschap tot een aandeelhoudersovereenkomst kan toetreden die haar betreft[1].

Wat is het gevolg van de toetreding van een vennootschap?

De moeilijkere vraag is wat het doel is en wat de concrete effecten zijn van de toetreding van de vennootschap tot de aandeelhoudersovereenkomst. In aandeelhoudersovereenkomsten zijn gebruikelijke verbintenissen de beperking van de overdraagbaarheid van de aandelen, een voordrachtsregeling voor de leden van de raad van bestuur, de afspraak in de algemene vergadering enkel met bijzondere meerderheden voor bepaalde besluiten te stemmen, een bevoegdheidsverdeling tussen de algemene vergadering en de raad van bestuur, afspraken met betrekking tot de winstuitkering of een ontslagregeling voor sommige bestuurders of sleutelfiguren.

Al deze verbintenissen betreffen in eerste instantie de aandeelhouders onderling in de uitoefening van hun rechten en eventueel aandeelhouders en derden. Bij overdraagbaarheidsbeperkingen is dat duidelijk: de vennootschap komt niet tussen bij de overdracht. Dit geldt ook voor alle afspraken tussen de partijen over de uitoefening van hun stemrecht in de algemene vergadering. De meeste van de genoemde afspraken materialiseren zich uiteindelijk in overeenkomsten over de uitoefening van stemrecht.

In al deze gevallen wordt de vennootschap zelf tot niets verplicht. Ze speelt vaak wel een rol bij de uitvoering van de verbintenissen van de aandeelhouders. Zo moet ze bijvoorbeeld de overdracht van aandelen inschrijven in het aandeelhoudersregister, de benoeming van bestuurders publiceren, andere belangrijke beslissingen publiceren, de jaarrekening neerleggen enz…

Het heeft zin de vennootschap partij bij de aandeelhoudersovereenkomst te maken om haar te verhinderen beslissingen uit te voeren die met miskenning van de aandeelhoudersovereenkomst worden genomen of om de uitvoering in natura van de aandeelhoudersovereenkomst mogelijk te maken.

In sommige gevallen zullen partijen ook willen dat de vennootschap een rol speelt bij de uitvoering van de tussen hen gesloten overeenkomst zoals het goedkeuren van een overdracht van aandelen of de waardering van de over te dragen aandelen[2].

Maakt het een verschil of alle aandeelhouders partij zijn bij een aandeelhoudersovereenkomst?

Kan een vennootschap ook mee een aandeelhoudersovereenkomst tekenen waarbij maar een deel van de aandeelhouders partij zijn?

Een vennootschap die partij is bij een aandeelhoudersovereenkomst verbindt zich ertoe haar medewerking te ontzeggen aan schendingen van de (rechtmatige) aandeelhoudersovereenkomst. Daarmee verbindt ze zich er niet toe actief mee te werken aan het bereiken van de door de partijen beoogde resultaten.

Zelfs indien de vennootschap taken op zich neemt zoals het waarderen van de aandelen of het goedkeuren van een overdracht lijkt er geen probleem zolang het bestuur geen richtlijnen volgt van de partijen bij de aandeelhoudersovereenkomst maar als een onfhankelijk bestuur handelt in het belang van de vennootschap. In de feiten kan die onafhankelijkheid betrekkelijk zijn wanneer de bestuurders aandeelhouders zijn of voorgedragen zijn door aandeelhouders die ook partij zijn bij de aandeelhoudersovereenkomst (en de vennootschap al dan niet controleren). Die situatie zou echter niet anders zijn indien de vennootschap geen partij was bij de aandeelhoudersovereenkomst.

In beide hiervoor vermelde gevallen waarborgt de vennootschap niet de in de aandeelhoudersovereenkomst beoogde resultaten en belooft ze niet actief medewerking te verlenen aan de uitvoering ervan.

Binnen die grenzen is er geen reden waarom een vennootschap niet zou kunnen toetreden tot een aandeelhoudersovereenkomst waarbij slechts een aantal van de aandeelhouders partij zijn.

Is een vennootschap gebonden door een aandeelhoudersovereenkomst waarbij het geen partij is?

Het korte antwoord op deze vraag is dat de vennootschap die geen partij is een derde is en dus niet door de aandeelhoudersovereenkomst gebonden is.

De vennootschap kan wel derde medeplichtig zijn aan contractbreuk indien ze bewust meewerkt aan de schending van een aandeelhoudersovereenkomst.

Daarnaast moet het bestuur van de vennootschap steeds handelen in het belang van de vennootschap. Dit kan inhouden dat de vennootschap moet meewerken aan de uitvoering van een aandeelhoudersovereenkomst.

Er bestaat vrij omvangrijke Nederlandse rechtspraak (met inbegrip van beslissingen van de Hoge Raad) die bepaalt dat een vennootschap niet vrij is een aandeelhoudersovereenkomst naast zich neer te leggen zelfs indien ze er geen partij bij is en indien de beslissing verder conform de wettelijke en de statutaire bepalingen tot stand is gekomen[3]. Als voorwaarde wordt in de commentaren wel gesteld dat alle aandeelhouders partij zijn bij de overeenkomst. Verder wordt overwogen dat de aard van de vennootschappen en de verhoudingen binnen de vennootschappen mede worden bepaald door de aandeelhoudersovereenkomst.

Deze Nederlandse rechtspraak wordt opgehangen aan art. 2.8 van het Nederlandse BW wat een algemene gedragsregel oplegt aan rechtspersonen en daarbij betrokkenen om zich naar redelijkheid en billijkheid te gedragen eventueel zelfs bij voorrang op wettelijke of statutaire bepalingen.

Een dergelijke algemene regel kent het Belgisch recht niet, al bieden de nieuwe artikelen 2:51 en 2:56 van het nieuw Wetboek van vennootschappen en verenigingen wellicht mogelijkheden. Ons recht kent wel een verplichting voor het bestuur van de vennootschap om in het belang van de vennootschap te handelen. Het zal wellicht ook bij ons in bepaalde gevallen verdedigbaar zijn dat een bestuur in het belang van de vennootschap rekening houdt met aandeelhoudersovereenkomsten, zelf als is de vennootschap er geen partij bi

Als Easylegal lid krijgt u toegang tot een databank welke maandelijks nieuwe documenten en overeenkomsten worden toegevoegd. Met uw lidmaatschap krijgt u toegang tot al deze juridische documenten. 

Ja. Als met een lidmaatschap heeft u niet alleen toegang tot alle overeenkomsten en brieven uit de webshop maar kan u ook gebruik maken van de vele checklists en organagrammen die niet als los document kunnen aangekocht worden.

Zeker wel! Het Easylegal team bestaat ook uit juristen met elk hun expertise. Afhankelijk van uw noden, wordt er een aparte offerte opgesteld, zodat u niet voor verrassingen komt te staan. Voor een overeenkomst of juridisch document kan u ons best bellen en maken we graag tijd voor u vrij.

Uiteraard! Bestaande contracten en overeenkomsten kunnen ook door één van onze juristen worden nagelezen. Dit zit niet vervat in het lidmaatschap, maar wees ook gerust. Ook hier hebben we gunstige tarieven voor u klaar. Neem met ons contact op en we antwoorden u met een gepaste offerte.